Hipnoza është një gjendje e ndryshuar e ndërgjegjes që karakterizohet nga një sugjestionshmëri e lartë.Hipnoza ka të bëjë me krijimin e një gjendje ëndërrore te njerrëzit nëpërmjet përdorimit të sugjestionit gojor.Hipnoza dikur mendohej se qe një formë e fjetjes(fjala hipnoz vjen nga fjala greke për "gjumë"),por prova të kohëve të fundit nga eksperimente me EEG tregojnë se modeli i valës trunore të personit të hipnotizuar është i ngjashëm me tipe të ndryshme të gjendjes së zgjimit dhe jo të gjumit.Duhet përmendur se jo të gjithë e konsiderojnë hipnozën si një gjendje të ndryshuar të ndërgjegjes,disa sugjerojnë se ajo është thjesht një gjendje normale në të cilën personi është jashtë mase i motivuar për të vepruar në përputhje me kërkesat e të tjerëve.
Nga fundi i shekullit XVIII,një mjek nga Vjena,Franz Anton Mesmer,demostroi një teknikë të quajtur magnetizmi trupor,në të cilën në një vaskë uji,shufra të magnetizuara prodhonin rrymë elektrike që jepte goditje krize te pacientët.Mesmerismi më vonë u bë i njohur si hipnotizëm meqë theksi u kalua te krijimi i një gjendjeje të ndryshuar të ndërgjegjes nëpërmjet sugjestionit gojor.Nga fundi i shekullit XIX,mjeku francez Jean Charcot mendonte se, hipnoza ishte një mënyrë për t'i ndihmuar njerëzit që të shtendoseshin.Zigmund Froidi e shfrytëzoi hipnozën si një mënyrë për të analizuar mëndjen e pandërgjegjshme(rruga tjetër ishte nëpërmjet ëndërrave).Sidoqoftë,ai arriti në përfundimin se hipnoza nuk ishte aq e efektshme sa metoda të tjera dhe kështu e braktisi përdorimin e saj....
Përdorimet e Hipnozës. Hipnoza është përdorur për një shumëllojshmëri qëllimesh,siç janë kontrolli i dhimbjeve,ndryshimi i sjelljes,përmirësimi i kujtesës dhe modifikimi i perceptimit.Në shekullin XIX hipnoza përdorej si anastezi për pacientët që operoheshin,por me daljen e drogave anastesike hipnoza nuk u përdor më për këtë qëllim.Ajo është përdorur me sukses për të pakësuar dhimbjet gjatë lindjes,hipnoza e lejon individin ta ndajë ndërgjegjen në dy nivele dhe se në hipnozë,dhimbja nuk përjetohet në një nivel të ndërgjegjshëm të vetëdijes.
Hipnoza është përdorur gjithashtu për të ndihmuar individët që të kujtojnë ngjarjet e shkuara.Psikologët kanë hipnotizuar dëshmitarë për ti ndihmuar ata që të kujtojnë detajet e një krimi.Në disa raste dëshmitari trillon informacion (ose ndikohet nga sugjestionimet e hipnotizuesit),ndërsa në raste tjera kkjo procdurë ka siguruar informacion me vlerë.Një studim i kohëve të fundit zbulonte se ,personat e hipnotizuar ishin në gjendje të kujtonin një numër shumë më të madh fotografish,që u ishin treguar një javë më parë,sesa personat që nuk u hipnotizuan.Në një teknikë të diskutueshme të quajtur prapavajtje moshore hipnotike,një individi të hipnotizuar i kërkohet të kujtojë informacion rreth ngjarjesh të ndodhura në një datë shumë më të hershme(p.sh., gjatë fëmijërisë).Ndonëse ky përdorim i hipnozës nuk jep gjithmonë efekte pozitive,kjo gjendje e ndryshuar e ndërgjegjes vazhdon të zgjoje interesin e psikologëve.