Blana mavi

Titulli: Blana mavi Wed Dec 30, 2009 9:17 pm

Blanat mavi krijohen pasi nganjëherë gjatë një përdhune nga jashtë shpërthejnë vetëm enët e gjakut pa u dëmtuar lëkura. Atëherë gjaku mbërrin në indet e dhjamit dhe ato lidhëse. Disa orë nga ndeshja feks tejpërtej ngjyra e hematomës - përmes epidermës së paprekur - akoma në të kuqe.

Pastaj gjaku mpikset pasi kështu mbyllet ena sërish. Përgjatë kësaj ecurie shkëputet oksigjeni nga pigmenti i gjakut hemoglobina. Kjo ndodh edhe tek gjaku që pikon jashtë.

Kështu hemoglobina bëhet mavi. Kjo gjë mund të shihet qartë mbas më së shumti katër ditësh: hematoma është një njollë klasike mavi.
Efektin e ngjyrës e njohim nga damarët dhe venat - kështu mund të bëhet dallimi midis gjakut venal prej atij arterial: Gjaku që rrjedh në damarë nga mushkëria është i kuq pasi që mbart me vete oksigjen, ndërsa ai që kthehet prapa në zemër përmes venash është i kaltër, pasi që oksigjeni është konsumuar në inde. Të vetmin dallim e bën gjaku arterial, i cili bën një copë të shkurtër rruge nga zemra për tek mushkëria - ky është natyrisht po aq i errët sa blana mavi, deri kur mbërrin në mushkëri.
Më vonë tharmet nisin të zhbëjnë biokimikisht të mbeturat e gjakut në hematomë. Si prodhim dekompozimi krijohet biliverdinë. Ngjyra mavi nis të anojë më të tepër nga e gjelbra.
Pas disa ditësh në blanë është grumbulluar bilirubinë, një produkt tjetër dekompozimi enzimatik me një nuancë më tepër në të verdhë. Sapo ndahen produktet e ndryshme, blana mavi zvogëlohet. Pas dy deri tre javësh ajo është zhdukur e tëra.
Menjëherë pas vrarjes njeriu mund ta përshpejtojë shërimin përmes balsameve kundër malcimeve. Nëse njeriu e ftoh vendin e vrarë, enët e gjakut tkurren dhe blana mavi nuk përhapet aq shumë.