Per shkak te zhvillimit te shpejte dhe te vazhdueshem te shkencave mjekesore , e ne rend te pare zhvillimi I metodave te transplantimit te organeve dhe indeve - definimi klasik I vdekjes absolute biologjike te njeriut - e cila pershkruhet si nderprerje ireverzibile e funkcionit te sistemit kardiovaskulare dhe respiratore ( Vdekja Klinike ) dhe e njejta eshte e lidhur me nderprerjen e punes se Sistemit Nervor Qendror - e percjellur me vdekjen e indeve dhe qelizave ( Vdekja Biologjike )- behet jo e qarte dhe e pafundme.
Deri ne vdekjen e plote - organizmi kalon neper disa faza :
Vdekja klinike - e cila paraqet apnene ose arestin e plote kardiak ( te zemres) me nderprerje te plote te aktivitetit cerebral ( por jo ireverzibile), sepse ne kete periudhe me terapi optimale eshte e mundur rikthimi I organeve vitale te sistemit organik dhe trurit.
Vdekja cerebrale ose kortikale - e cila paraqet nekrozen e pakthyeshme te trurit , sidomos neokorteksit ( EEG e qete),
Vdekja e trurit - e cila paraqet nekrozen e pjeses se mbetur te trurit te madh dhe te vogel ( EEG e qete dhe me mungese te reflekseve kraniale),
Vdekja sociale - paraqet demtimin e rende dhe te pakthyeshem te trurit - e cila eshte ne gjendje te pavetedijshme por me EEG active.
AGONIA - eshte parafaze e vdekjes , ne te cilen paraqiten ndryshime morfologjike dhe eshte nje gjendje ireverzibile e qe e njejta quhet edhe lufta per vdekje’. Shkaktar I agonise mundet te jete ndonje semundje apo trauma. Ne kete gjendje te gjitha funkcionet jetesore jane te reduktuara ( vita reducta ) e qe ne fundsjelle deri te kriza finale dhe mbarimi I plote I funkcioneve ( ne kete faze EEG dhe EKG jane ne jetesi minimale (vita minima).
PARAQITJET SUPRAVITALE - apo jeta intemediale - paraqet fazen ne mes nderprerjes biologjike te disa qelizave dhe indeve dhe organizmit ne teresi. E njejta fillon me paraqitjen e vdekjes klinike dhe zgjate deri sa nuk nderprehet metabolizmi edhe I organit te fundit - gjegjesisht indit. Kjo gjendje quhet vdekje biologjike.
SHENJAT E VDEKJES - Pas paraqitjes se vdekjes klinike ne trupin e vdekur ndodhin disa procese te ndara ne dy faza - dhe ate nga faza ‘bios’ kalon ne fazen ‘nekros’, e cila karakterizohet me reakcion supravital dhe katabolozmin ireverzibil, gjer sa pas kesaj vjen deri te faza e dyte - autoliza dhe heteroliza ( pra shkaterrimi I organizmit ).
Marre ne pergjithesi e tere kjo ndahet ne -
I - Shenjat e hershme te vdekjes - ku bejne pjese
a) Shenjat kufomore
b) Shtangesia kufomore
c) Ftohja e kufomes
d) Tharja e kufomes
II- Shenjat e vonshme te vdekjes - ku bejne pjese
a) Kalbja e kufomes
b) Mumifikimi
c) Saponifikimi
d) Skeletizimi
Shkenca e cila mirret me shkakun e vdekjes quhet - Tanatologjia , e cila fjale rrjedhe nga fjala greke ‘ TANATOS’ - vdekje , dhe ‘LOGOS’ - shkence.
Shkaku I vdekjes - mundet te jete -
1.Shkaktari I panjohur
2.Vdekja eshte e dyshimte dhe ne rrethana te panjohura
3.Vdekja natyrore ( e cila vie si pasoje e pleqerise apo te ndonje smundjeje)