Dehidrimi eshte nje komplikacion i shpeshte i semundjeve te femijet qe paraqiten ne urgjence. Ndersa disa here eshte nje komplikacion me vete. Nderhyrja e shpejte eshte e rendesishme per te parandaluar shokun ose komen dhe pasojat kardiovaskulare. Dehidrimi te femijet shumicen e rasteve vjen nga gastroenteriti, qe karakterizohet nga te vjella dhe diare. Megjithate, disa shkaqe te tjera te dehidrimit mund te jene si probleme orale si stomatiti, humbje jo te ndjeshme nga temperatura ose diurez nga diabeti mellitus.
Termat dehidrim dhe pakesim ne volum perdoren si sinonime per te treguar pakesimin e lengjeve intravaskulare.Megjithate duhet te kuptohet lehte nga doktoret se pakesimi i volumit eshte me qarte i dukshem nga dehidrimi.
Ne amerike afersisht shtrohen 200 000 femije dhe jane regjıstruar 300vdekje ne nje vit. Shkaku kryesor i ketyre rezultateve eshte gastroenteriti.
Pergjigja e pare e trupit ndaj dehidrimit eshte etja duke pire shume uje dhe pakesim urine ne menyre qe te ruhet uji. Urina do te jete me e koncentruar dhe me e verdhe. Sa me shume humbet uje aq me shume shtohen simptomat.Me poshte jepen simptomat e dehidrimit:
· Tharje goje
· Pakesim lotesh
· Djersitja ndalon
· Dhimbje muskujsh
· Perzierje dhe te vjellura
· Rrahje zemre te shpeshta
· Marrje mendsh
Trupi mundohet te rregulloj outputin e zemres dmth sasine e gjakut qe pompohet nga zemra ne trup dhe ne qpfte se sasia e lengjeve ne kapilar ulet trupi shton rrahjet e zemres te cilat shkaktojne tkurrjen e kapilarve te gjakut per te rregulluar presionin e gjakut. Kjo mekanizem fillon te ulet kur dehidrimi shtohet. Kur dehidrimi eshte i rende, dobesi dhe konfuzion duken qarte pasi truri dhe organet e tjera furnizohen me pak me gjak. Dhe ne fund mund te verehet dhe koma ose shkaterrim organi.
Klinika:
Qellimi i ekzaminimit fizik eshte per te percaktuar gjendjen dhe graden e dehidrimit te femijet. Ato ndahen ne 3 grupe e lehte, e mesme dhe e rende.
Megjithate duhet te merren informacione mbi
Menyren e te ushqyerit dhe lengjet e marra
Numri i pampers te lagura ne krahasim me normalet
Humbja e lengjeve si te vjella, diare, numri i urinimeve
Aktivitetet
Ilaçet qe perdor
Ekspozimi ne diell ose nxehtesi
Trajtimi:
Hidratimi i lehte
Pacientet me dehidridm te lehte ose te mesem duhen inkurajuar per te filluar nje diet te pershtatshme me moshen dhe marrjen e lengjeve te pershtatshme nga rruge orale. Solucionet oral per dehidrim duhet te perdoren. Femijeve duhet tu jepet nje luge te ketyre solucioneve cdo 5 minuta. Nqs nuk keni ku te blini nga keto solucione duhet te perdorni si me poshte:
Ne 1 liter uji shtoni 2 luge sheqer ose mjalte, nje te katerten e luges me kripe dhe nje te katerten e luges me sode buke
Ne qofte se nuk keni sode buke mund te shtoni nje tjeter nje te katert pra ¼ e luges me kripe
Ne qofte se keni atehere mund te shtoni nje gjysem gote me lenge portokalli ose ananasi ose banane te shtrydhur
Uji duhet te zihet por nqs femija eshte ne gjendje te keqe mos humbisni kohe duke e zier
Para se tja jepni femijes provojeni vete ne menyre qe te mos kete me shume kripe se kripa ne lot
Me solucionet orale te dehidrimit pacientet duhet te shtojne50-100 mL/kg te peshes se trupit per 2-3 ore duke filluar serish me 5ml cdo 5minuta. Femijet qe akoma vazhdojne te kene simptoma duhet tju jepet 20-mL/kg bolus izotonik intravenoz.
Konsultim:
Femijet qe paraqiten ne urgjence me dehidrim te lehte ose te mesem marrin nje rezultat te shpejte te lengjeve qe mund t’ju jepet dhe te ndihen ne shtepi. Ne qofte se dehidrimi eshte serioz atehere duhet te paraqiten te nje pediater.
Ne qofte se femija eshte ne shok, nuk mund te pij ose nuk mer pergjigje nga terapia intravenoze atehere mund te kete abnormalitete serioze(probleme) dhe per kete duhet konsultuar pediatri.
Ne qofte se acidoza renale ose probleme me veshkat apo endokrine dyshohet duhet te konsultohet mjeku specialist.
Ilaçet
Gastroenteriti akut nuk ka nevoje per terapi me antibitike pasi sherohet vete me kalimin e kohes. Rastet infeksioze kronike te diarese mund te kerkojne perdorimin e ilaceve antimikrobiale.ilacet kundra diares nuk rekomandohen.
Kur dehidrimi shkaktohet nga semundje si diabeti ose sepsis, ilacet perkatese duhet te fillohen sa me shpejt te jete e mundur
Ne literaturen e mjekesise urgjente shtohet se mund te perdoret nje doz e vetme ondansetron ne kombinim me rehidrim oral per pacientet me dehidrim, perzierje ose te vjella.
Megjithate perdorimi i antiemetikeve(ilacet per te vjella)ku nuk duhet te largoj zevendesimin e lengjeve.
