Në shoqërinë shqiptare
dhe jo vetëm, janë bërë shumë studime mbi dhunën. Në intervistimet e shumta,
nxënësit e shikojnë dhunën si formë edukimi, madje edhe në familje. Përdorimi i
dhunës nuk ndjehet as kur ajo shtrihej përtej kufijve të familjes, në shkollë,
as kur vjen nga vetë nxënësit mbi nxënësitAjo që rezulton është se dhuna në shkollë merr trajta e forma nga më të
ndryshmet, buron nga të gjithë anëtarët e shkollës, konturet e saj janë
gjithëpërfshirëse, horizontale dhe vertikale.
Bashkë me paqartësinë mbi dhunën, është lehtë të evidentohen edhe qëndrimet
ndaj saj. Janë në fakt qëndrime shumë të çuditshme! Dhe jo vetëm ndaj dhunës
“moderne”, asaj psikologjike e emocionale, po edhe ndaj dhunës “tradicionale”,
asaj të së shkuarës, të shëmtuarës, dhunës fizike! Disa herë përsëritet që
“druri ka dalë nga xheneti!”, apo “kush të rreh të do!”.

Një formë e
veçantë dhune që vihet re është kërcënimi me anë të notës. Nxënësit dhe mësuesit
nuk mohojnë përdorimin e notës negative për nxënësit e zhurmshëm. Nota
ndonjëherë nuk ka lidhje me përgatitjen në lëndën përkatëse, por me nevojën për
të vendosur mësuesja/i pushtetin e saj/tij.



Natyrisht, që sjellja e dhunshme ndaj të tjerëve e ka një gjenezë. Ajo daton në
vitet e hershme të fëmijërisë. E ajo është aq tinzare saqë ndërhyn në rritjen
dhe zhvillimin e fëmijës, duke u kthyer në pjesë normale të reagimeve në të
përditshmen e tij/saj. Dhuna, në trajta të kamufluara gjendet në mënyrën e
dhënies së urdhrit, ushtrimin e kërkesës për rezultate, ndonjëherë edhe në
mënyrën e dhënies së dashurisë nga ana e prindërve.
Dhuna përcillet në mënyrë të rregullt nga mediat, filmat dhe librat për
fëmijë e të rritur. Dhuna gjen shteg për të shpërthyer në ambientet e klasave me
shumë nxënës, me origjina, kultura dhe temperamente të ndryshme.
Dhuna e përdorur pavarësisht formave të saj atavike apo të moderuara,
shkakton tek fëmijët probleme lidhur me:
* vetëvlerësimin,
*
marrëdhëniet ndërpersonale,
* vetizolimin,
* mungesën e besimit,
*
çrregullimet në të nxënë,
* krijimin e marrëdhënieve problematike me të
tjerët,
* sjelljet të keqpërshtatura të inatit dhe zemërimit,
*
paaftësinë për t’u dhënë fjalë emocioneve dhe mendimeve.


Shenjat e sipërpërmendura mund të mos gjenden të gjitha tek një fëmijë, por disa
prej tyre mund të jenë shumë të shprehura. Dhuna e përditësuar është fenomen i
vështirë për t’u eliminuar. Në fakt, si për ironi, shpesh hidhen ide se për
parandalimin e dhunës duhej të aktivizoheshin instrumente ndëshkuese për ata që
përdorin dhunë në shkollë, pavarësisht statusit të tyre. I dhunuari dhunon,
dhunuesi të dhunohet! Ndoshta nuk është koha për filozofime mbi dhunën, sesa
vërtet për të identifikuar mjete e mënyra të ndalimit të saj në shkollë, në
vendin ku prodhohen qytetarët e së nesërmes. Edukimi qytetar duket se duhet të
fitojë një tjetër betejë të vështirë atë me dhunën tinëzare.