Fundi i botes mund te vije nga armet berthamore
Në fjalimin e tij të parë në Këshillin e Sigurimit të OKB-së, presidenti i SHBA Barack Obama paralajmëroi apokalipsin, “Vetëm shpërthimi i një armë bërthamore në një qytet – qoftë ai Nju Jork apo Moskë, Tokio apo Pekin, Londra apo Parisi, - mund të vriten me qindra e mijëra njerëz. Dhe ai do të destabilizojë keq sigurinë tonë, ekonomitë tona, dhe mënyrën tonë të jetës. ” Obama ka vënë çarmatimin bërthamor përsëri në tavolinë në një mënyrë që nuk ka qenë për dekada duke u zotuar të ndjekë një botë pa bërthamore, dhe, me një pjesë të vogël të negociatave për një traktat të madh, ai duket se mendon se 2010 është bërë një vit kritik. Por biseda është e bazuar në supozime të rreme. Armëve bërthamore sigurisht janë pajisjet më shkatërrues të prodhuara ndonjëherë, si Obama shpesh na kujton, dhe secili nga pacifistët tek neokonët duket se bien dakord. Por, për më shumë se 60 vjet që të gjithë ata kanë bërë kanë mbledhur pluhur ndërsa propagandistët dhe alarmistët e kanë ekzagjeruar me mundësinë për shpërthimet.
“Plani i Obamës për të zhdukur armët bërthamore është i mirë”
Jo domosdoshmërisht. Planin e Obamës, i prezantuar para botës në një fjalim në Pragë, prillin e kaluar, përfaqëson një përpjekje ambicioze për të liruar botën nga armët nukleare. Sipas skemës së presidentit, vendet në zhvillim do të ketë akses në një bankë monitoruese ndërkombëtare e kontrolluar për karburantin bërthamor, por do të pengojë prodhimin e materialit të armëve bërthamore. Mbushjet ekzistuese do të sigurohen, dhe fuqitë e mëdha të tilla si Rusia dhe Shtetet e Bashkuara do të premtojnë që ti mbështesin programet e tyre të armatimit. Në shtator, Asambleja e Përgjithshme e OKB-së miratoi një rezolutë në mbështetje të propozimit të Obamës, duke i dhënë projektit të tij masiv disa përkrahje institucionale. Por e gjithë kjo është gati e nevojshme. Armët bërthamore tashmë janë duke u zhdukur, dhe planet e përpunuar ndërkombëtare si ai që po kërkon Obama nuk janë të nevojshme për ta bërë atë të ndodhë. Gjatë Luftës së Ftohtë, traktatet e negociuara me shumë kujdes ka bërë pak për të avancuar çështjen e çarmatimit - dhe disa iniciativa, të tilla si SALT 1972
” Një shpërthim bërthamor do të dëmtonte ekonominë amerikane”
Vetëm në qoftë se amerikanët e lenë atë. Ish-shefi i CIA-s George Tenet këmbëngul në kujtimet e tij se “një kërpudhë” që “shkatërron ekonominë tonë,” nuk preokupohet të shpjegojë se si shkatërrimi i menjëhershëm dhe tragjik i tre kilometrave katrorë diku në Shtetet e Bashkuara do të çojë në shkatërrimin e ekonomisë kombëtare. Një shpërthim bërthamor, për shembull, në Neë York City – ashtu si Obama invokoi - do të ishte një fatkeqësi e madhe që do të nxehë tregjet dhe do të shkaktojë vështirësi të mëdha ekonomike, por do të shuante pjesën tjetër të vendit? A do ti pezullojnë fermerët punimet? Po prodhuesit do ti mbyllin linjat e tyre të montimit? Do të avullonin të gjithë bizneset, strukturat qeveritare, dhe grupet e komunitetit? Amerikanët nuk kanë shumë të ngjarë të reagojnë ndaj një shpërthimi atomik, megjithatë shkatërruese, për të ngritur veten dhe ekonominë e tyre. Në vitin 1945, Japonia u gërrye jo vetëm nga dy sulme bërthamore por nga bombardime intensive mbarëkombëtare konvencionale; përvojë e tmerrshme nuk e ka shkatërruar Japoninë si një shoqëri apo edhe si një ekonomi.
“Terroristët mund të marrin armët bërthamore të Rusisë”
Ky është një mit. Ajo ka qenë sobre, dhe në mënyrë të përsëritur, e thënë nga Graham Allison i Universitetit të Harvardit se Osama Bin Laden i dhë një grupi çeçenësh 30 milion dollarë cash dhe dy ton opiumi në këmbim të 20 raketave bërthamore. Pastaj është “raporti” në lidhje me Al Kaedën se si blerë një valixhe bombë bërthamore të fabrikimit rus nga burime të Azisë Qendrore që ka një numër serik të 9999 dhe mund të shpërthehet me telefon celular. Nëse këto thashetheme që kapin vëmendjen do të ishin të vërteta, mund të mendojmë se një grup terrorist (ose furnizuesit e tyre çeçenë) do të ishin përpjekur që ti kishin shpërthyer ato gjëra deri tani ose Al Kaeda do të kishte lënë pas disa gjurmë të armëve në Afganistan pasi ajo bëri daljen e saj shumë të nxituar në vitin 2001. Ajo rezulton se marrja e dorës në një bombë bërthamore është në të vërtetë shumë e vështirë. Në 1998, piku i një viti për humbjen e armëve bërthamore, kreu i Komandës Strategjike të SHBA bërë disa vizita në bazat ushtarake ruse dhe raportoi , “Unë dua të vënë në krevat këtë shqetësim që ka armë nukleare të humbura në Rusi.
“Al Kaeda është duke kërkuar për një kapacitet bërthamor”
E dimostrojnë atë. Al Qaeda mund të ketë pasur interes ndaj armëve atomike dhe armëve të tjera të shkatërrimit në masë (ËDM). Për shembull, një njeri i cili dezertoi nga Al Kaeda, pasi ai u kap duke vjedhur 110,000 dollarë nga organizata - një mashtrues i dashur “, ” i fiksuar për para, - ka dëshmuar për FBI-në se anëtarët kanë provuar për të blerë uranium në mes të viteve 1990, edhe pse ata e kuptuan se bëhej fjalë për materiale false. Ekzistojnë gjithashtu raporte se Bin Laden kishte diskutim “akademik” rreth ËDM në 2001 me shkencëtarët bërthamorë pakistanezë që në fakt nuk e dinë se si ndërtohet një bombë. Por pushtimi i Afganistanit duket se ka prerë çdo skemë në gjunjë. Si shënimet e analistes Anne, evidentojnë dëshmi nga një kompjuter të al-Kaedës i lënë pas në Afganistan, kur grupi mundi të bëjë një tërheqje të nxituar, tregon se vetëm 2,000 deri në 4,000 dollarë ishte caktuar për kërkime në ËMD, dhe kjo ishte kryesisht për punë shumë të papërpunuara mbi armët kimike. Milton Leitenberg i Qendrës për Studime Ndërkombëtare dhe Sigurisë në Universitetin e Maryland, College Park kuoton Ayman al-Zaëahiri të ketë thënë se projekti ishte “një harxhim kohe dhe përpjekjesh.”
“Të fabrikosh një bombë është një lojë fëmijësh”
E vështirë. Një editorialist në “Nature”, revista shkencore me famë, aplikon atë karakterizim për prodhimin e bombave uraniumit, në krahasim me bombat e plutoniumit, janarin e kaluar, por që duket edhe një ekzagjerim absurd. I ri, ish-drejtori i kërkimit të Los Alamos, ka shprehur habinë e tij se si “vetëdeklarimi ” i ‘ekspertë të armëve bërthamore,‘ shumë prej të cilëve nuk kanë parë kurrë një armë të vërtetë bërthamore,” vazhdojnë të “flasin se sa e lehtë është për të bërë funksionimin e një shpërthimi bërthamor. ” Uraniumi është “jashtëzakonisht e vështirë për tu punuar”, tregon ai, dhe “plutoniumi është një nga metalet më komplekse të zbuluara ndonjëherë, një material i cili bazë fondamentale janë të ndjeshme saktësisht ashtu siç është e përpunuar.” Teknologji speciale është e nevojshme, madje edhe armët më të thjeshta kërkojnë tolerancë të saktë. Informacioni mbi idenë e përgjithshme për ndërtimin e një bombe është në dispozicion online, por askush prej tyre nuk është e detajuar e mjaftueshëm për të “mundësuar asemblimin e besueshëm për një shpërthim të vërtetë bërthamorë.”
“Armët bërthamore të Iranit dhe Koresë së Veriut janë të patolerueshme”
Nëse nuk kemi reaguar. Koreja e Veriut ka qenë e pyetur pas aftësive të saj bërthamore për dekada të tëra dhe tani ka arritur të kryejë një palë testesh bërthamore që duket se kanë qenë një fiasko e thjeshtë. Ajo ka lëshuar edhe disa raketa që kanë goditur objektivin e tyre të supozuar, Oqeanin Paqësor, me saktësi vdekjeprurëse. Kjo mund të bëjë më shumë dëme në zonë me artilerinë e saj. Në qoftë se iranianët nuk do thyejnë premtimin e tyre solemn për të zhvilluar armët bërthamore (ndoshta në rast të një sulmi ushtarak izraelit apo të SHBA-së mbi impiantet e tyre), ata me siguri do të gjejnë, si të gjitha vendet e tjera të kohës sonë bërthamore, që zhvillimi ka qenë një humbje kohe (kjo i mori Pakistanit 28 vjet) dhe përpjekje. Për më tepër, Irani ka shumë të ngjarë “përdorë” çdo aftësi bërthamore në të njëjtën mënyrë që kanë të gjitha shtetet e tjera bërthamore: for (prestigj apo ushqim egoje) dhe parandalimin. Në të vërtetë, si strateg dhe laureat i Çmimit Nobel Thomas Schelling sugjeron, se këto dispozitivë, “duhet të jenë tepër të çmuar për ti dhënë apo për ti shitur” dhe “tepër të çmuar për të humbur jetë njerëzish” kur atë mund ta bëjnë vendet e tjera” në mëdyshje për të konsideruar veprime ushtarake. ”
