100 Keshilla edukative per femijet nga aspekti Islam
------------------------------------------------------- -------------------------
”Baza e personalitetit është fëmijëria”……….
1)Kuptoje veqorine e femiut tend,qdo femijë eshte unik ne shume aspekte!
2)Gabimet e femijes i permireso duke udhezuar ,me butesi,shembull,qortim,injorim,vajz pastaj goditje!
3)Ia meso femijes betejat e Pejgamberit a.s.,le t'i mesoje permendesh emrat e sahabeve dhe prijesave dhe komandanteve musliman,dhe veprimet e femijeve gjithnje lidhi me ta!
4)Askush mos e puthe dhe perqafoje femijen pos prindit,pa ndonje nevoje te madhe!
5)Perpiqu qe femija yt te jete;me besim te drejte,ibadet te drejte,i kulturuar,me moral te larte,trup te fuqishem,i dobishem per te tjeret,qe kujdeset per kohen e vet,luftetar kunder pasioneve te veta,i organizuar,i afte per te siguruar jetese!
6)Eshte e mundur qe je i varfer materialisht dhe femijes tend nuk je ne gjendje t'i sigurosh ushqimdhe veshmbathje,por eshte e pamundur te jesh i varfer ne edukate dhe kete te mos ia ofrosh femijes!
7)Femijes jepja zanatin ne dore prej femijerise me te hershme!
8)Mesuesi duhet te kete bashkepunim me kujdestarin e femijes ne procesin e edukimit te tij!
9)Me cilin je ,i tille je.njeriu eshte ne fe te mikut te vet;''Prandaj femijen tend udhezoje qe t'i zgjedhe shoket me te mire''!
10)SHfrytezoje qdo situate,posaqerisht gabimin e femiut tend per edukimin dhe korigjimin e tij!
11)Kur femija gabon,korigjoje me te mire,kursesi me dashakeqesi!
12)Femija eshte nje vorbe boshe qe mbushet-me te mire ose te keqe!
13)Kur femijet te grinden,interveno ose te korigjosh dhe udhezosh ose mos interveno fare!
17)Levdoja femijes shkollen dhe mesimdhenesit ,edhe nese jane gabim!
15)Eshte obligim te kihet kujdes qe te mos lihet anash femija per shkak te posalindurit!
16Mos ben dallim ne raport ndaj femijevetuaj,posaqerisht kur eshte fjala per gjera materiale!
17)Mos i bertit femijes kur pyet,madje edhe nese e tepron!
18)Levdoja femijes leximin dhe librat dhe udhezoje qe te jete ne favorit!
19)Prapambetja ne shkolle nuk nenkupton qe femija eshte i mare!
20)Femija gjenial eshte problem,njesoj si edhe femija i marrre,sepse ndjen
merzi kur mesuesi e perserite disa here per shoket e tij ,kurse ai e ka kuptuar qe ne heren e parte,por edjhe per shkak se i nenqmon moshataret!
21)Televisioni eshte me shume i demshem se i dobishem,prandaj mos e le femiun tend te shikoje qka te deshiroje,e mire apo e keqe!
22)Ofroji femijut ndjenje te lirise dhe mos u be dominant,duke u perzier ne qdo qeshtje te madhe apo te vogel te tij!
23)Mos nenqmo asgje nga femija yt-idete dhe shprehite e tij!
24)Kujdesu per jeten sportive te femijes tend,posaqerisht ate ne kolektiv sepse kjo eshte fitim i pervojes dhe miqesive,ngopje e deshirave dhe pjesemarjeve me pasion!
25)Nese i ngope te gjitha nevojat e femise,por nuk e angazhon ne asnje detyre,te ai do te nxitet egoizmi dhe narcizoizmi,si dhe lidhja e fuqishme per ty.Por nese i ngope nevojat e tij,dhe e angazhon me nje detyre,do te krijosh baraspeshe dhe respektin e detyrave dhe te drejtave.Nese i ngop nevojat e tij,por e angazhon me detyra te renda,te ai do te ngjallesh ndjenjen e nenshtrimit dhe poshterimit!
26)Krijo lidhje mes femijes dhe Allahutdhe Pejgamberit a.sdjhe shperblimit ne boten tjeter.Ashtu qe nese nje pune e kryen si duheti thuaj;''Kjo eshte ajo me qka Allahu xh.sh. eshte i kenaqur ,ndersa nese ben diqka qe eshte e keqe thuaj;''Kjo e zemeron Allahun xh.sh.''dhe mos i thuaj qe eshe turp dhe e gabuar!
27)Krijo lidhje mes femijes,islamit dhe principit dhe mos i lidh per personalitetin tend!Perndryshe nese futesh ne ndonje gabim nuk do ta akuzoje islamin apo pprincipin per kete.
28)Kujdesi i tepruardhe lazdrimi i femijeskrijon tek ai egoizem,dhe personalitet te dobet,gjersa kujdesi i tepruarme dominim krijon tek femija frike dhe mungese te vetebesimit,rrenje ne dilema,tendosje djhe turperim.Injorimi,nderkaq,lind tek femija nenqmim te vetvetes,mbyllje ne vete dhe urrejtje ndaj njerezve.
29)Ruaju mire nga kujdesi i tepruar dhe ashpersia e tepruar.
30)Kujdesu per ushqimin e drejte te femijes.
31)Mesoje femijen tend te mbeshtetet ne vetvete,por me orientim konstant.
32)Kujdesu qe dy dite te mos takohesh fare me femijen!
33)Duhet pasur kujdes perzhvillimin fizik te femijes;''Vajzat fitojne ne peshe kurse femijet ne shtat(lartesi).
34)Librat dhe revistat qe nuk jane edukative,te fantastikes shkencore,magjise,fantazmave dhe egersirave si ato te drurit te jetes,Alaudinit dhe llampes magjike e te ngjajshme jane te ndaluara.
35)Filmat dhe filmat vizatimore si supermeni,filmat e tmerrit dhe frikes dhe fantastika shkencore ,jane te ndaluara plotesisht!
36)Nese femijes i ndosdh diqka qe e frikeson.mos provo t'i ndihmosh ta harroje,sepse harresa i mbulon frikat e femijes dhe nuk eshte larg nga ajo qe te behetshkak i brenges dhe tendosjes shpirterore.Eshte mire te kuptohesh me femijen dhe t'ia sqarosh gjerat ne menyren me qe i pergjigjet moshes dhe psikes se tij!
37)Mos e privo femijen nga ajri i mengjesit dhe, te pakten shkurt.le te qendroje ne diellin e mengjesit!
38)Ne sjellje me femijen duhet te jesh femije dhe loja me te eshte rruge dhe praktike e Pejgamberit a.s. me Hasanin dhe Hyseinin.
39)Duhet pasur kujdes per dallimet idividuale ne mes femijeve!
40)Me femijen tend,pavaresisht qfare jane aftesite e tij ,sillu si me femi!
41)Me femiun bisedo ne pajtim me aftesine e tij mentale!
42)Merr pjese me femijen tend ne zgjidhjen e problemeve te tij!
43)Femijen keshilloje menjehere!
44)Kurre mos e keshillo dhe mos e udhezo femijen para dikujt!
45)Femija qapken ne aspektin shoqeror eshte me inteligjent se ai i urte dhe i terhequr!
46)Nda femijet ne shtrat dhe kurre dy te mos flejne ne nje mbulese!
47)Femijen e pjekur mesoje per papastertine dhe si eliminohet ajo.pa turp!
48)Eshte obligim te behen kontrollimet e rregullta te femijes!
49)Largoji;ujin e nxehte,thiken,zhiletin,aparatet elektrike,posaqerisht nxeheset dhe ventilatorin per freskim larg duarve te femijes!
50)Femijet nuk duhet te kryejne pune per te cilat kerkohet koncentrim i syrit per detaje te vogla,siq jane punet me gjilpere,shkronja te vogla etj.,sepse eshte deshmuar se 80% te femijeve vuajne nga largpamesia!
51)Mos i ploteso deshirat e femijeve ne momentin kur zemerohet,qan me denese qe te mos e bej shprehi!
52)Mos i premto femijes shperblim dhe pastaj te mos e plotesosh premtimin!
53)SHperblimi ditor eshte me i mire se ai mujor,ne menyre qe femija te takoje qdo dite,qdo mengjes te ndjeje nevoje konstante per ty.GJithashtu edhe per arsye se shperblimi mujor ndikon ne prishjen e femies,kur veren se ka me shume para ne dore.Pos kesaj,eshte e mundur qe te mos dije si te veproje me ato para dhe t'i shpenzoje sa me shpejt!
54)Ruaje nga tregimet e imagjinuara dhe destruktive!
55)I diskuto pikepamjet tua me te gjithe femijet kur bisedon me ta!
56)Mos e qorto femijen para te tjereve!
57)Kurrre mos u ndaj me bashkeshorten(bashkeshortin)ose mikun para femijeve!
58)Mos bisedo me femijet tuaj per problemet e fikhut dhe levizet e drejtimet islame!
59)Mos e nderprej femijen derisa flet!
60)Femija nuk duhet te dale jashte pos ne shoqeri me femijet e mire dhe te edukuar dhe kur je e sigurte se nuk do te degjoje biseda te paturpshme dhe shfrenuese!
61)Mbeshtete femijen tend ne kerkimin e synimeve dhe interesimeve,pastaj i zhvillo dhe nxite per to,ndersa nese nuk ka ndonje synim te caktuar,zgjedhja vete nje pune ose sport ku do ta gjeje vehten dhe nuk do te djehet i lene anash!
62)Mesoje femijen qe ne xhep gjithnje ta kete nje mus'haf,misvak,laps e leter e faculeta!
63)Konsultohu me femijen tend dhe mesoje si te pergjigjet,dhe jo si te behet diktator!
64)Angazhimi dhe orientimi i femijeve eshte shume me rendesi,le te ndahen ne ekipe,te organizojne pikniqe dhe permbahuudhezimeve te tyre!
65)Memoria e femijes eshte aperat jashtezakonisht preciz.Ai mban mend shpejt dhe kupton shume,pa kuptuar domethenien,prandaj shfrytezoje kete ne mesim te Kur'anit,hadithit duave ilahive dhe kengeve islame!
66)Largoje femiun tend nga gjuhet e huaja para moshes se tij gjashtevjeqare ngase kjo eshte mosha e zhvillimit linguistik,andaj ose do ta mesoje gjuhen amnore dhe do ta forcojevokabularin e saj,ose do ta devijoje gjuhen,e cila do te mbetet e manget dhe e urrejtur!
67)Femija duhet te korigjohet ne fjalet qe i flet mbrapsht,si p.sh.fjalen ''koqolade'' ne
''qokolade''!
68)Mesoje femijun te luaj vetem lojera te dobishme si shah,katrortha,plasteline e te ngjajshme me to dhe jo te luaje me tulla,zingjire,letra bixhozi,tapa te shisheve e gjera tjera prej te cilave nuk ka dobi!
69)Urinimi i pakontrolluar mund te jete pasoje e semundjes se meshikezes urinaree cila,eshte pasoje e ushqimit te dobet.SHkak i kesaj mund te jete edhefrika ose xhelozia
ose lazdrimi i tepruar ose vrazhdesia e tepruarndaj tij si dhe ndonje e mete ,ndjeshmeri e tepruar,humbja e vetemohimit etj.Prandaj ke kujdes te mos e denosh dhe qortosh femijen per kete!
70)Mos e frigo femijen me erresire,mal,gogol,police!
71)Mos trego frike para femijes,posaqerisht jo frike nga terri ose shtazet e egra ose p.sh.qeni!
72)Problemet shpirterore mesoji nga specialistet,ne menyre qe t'i eliminosh te femija yt!
73)Ki vemendjen!Femija yt te shikon dhe perpiqet te emitoje ne gjithqka;ne ecje,menyren e te ndenjurit,te folurit etj.Prandaj zgjidh per vete nje pamje te mire te cilen femija do ta shikoje para vete,ne te kunderten akuzoje
vetveten!
74)Edukatori qe nuk eshte shembullor eshte si ai qe shkruan ne uje,femija i harron fjalet por nuk i harron veprimet.Per kete arsye ki kujdes qe gjithnje te jesh shembull ne qdo levizje,qendrim,fjale dhe veper,ngase femija eshte si pasqyra kur e shikon vetveten,prandaj shihe si deshiron te dukesh!
75)Kontrollimi i reagimit eshte tejet me rendesi ne kontakt me femijen,posaqerisht ne situata te befasishme dhe te papritura!
76)Kontrollimi i reagimit eshte tejet me rendesi ne kontakt me femijen,posaqerisht ne situata te befasishme dhe te papritura!
77)Tregimi djhe kenga krahas dhurates dhe zbritjes ne nivel te femijes eshte rruga me e shpejte deri te zemra e tij!
78)Femija nuk guxon te ngritet mbi te tjeret,pos ne rast shperblimit dhe nxitjes!
79)Mesoni,por mos u ben i ashper,sepse kryesore me femijet eshte butesia!
80)Me femijet permbaju rregullit te arte qe e ka preferuar Omer b.el-Hatab;''Ashpersi pa dhune dhe butesi pa dobesi!''
81)SHfrytezimi i shpeshte dhe i dendur i tregimeve permes audio dhe video kasetave eshte shume me rendesi per femijet e vegjel!
82)Ledhatoje jetimin dhe afroju pa i lenduar emocionet e tij!
83)Ofroja femijes ndjenjen se per ty eshte diq i posaqem dhe se ka vend te posaqem ne zemren tende!
84)Femijen quaje me emrin(nofken)me te dashur!
85)Femija e don animin,prandaj shpesh i thuaj ;Allahu te shperblefte,faleminderit,mire, shkelqyeshem ,bukur,te lumte etj.
86)GJate bisedes me femijen eshte me rendesi te terheqet vemendja e tij dhe interesimi i tij!
87)Femijen nxite edhe kur te pyete edhe kur te pergjigjet!
88)Mesoje femiun ta kryeje namazin ne xhami qe nga mosha e re dhe mere me vete ne xhami ne qdo namaz!
89)Mesoje vajzen tende me hixhab(shami,shalle)dhe levdoja ate!
90)Mesojefemijen gradualisht te agjeroje qe nga femijeria;se pari ia ndalo mengjesin,pastaj dreken,pastaj darken!
91)Ndeshkimi nuk guxon te le gjurme fizike ose ne psiken e femiut,prandaj nuk ka denim me perqeshje,dhe turperim,as nuk ka denim me shperthyerje me gjilpere,shkop te trashe etj!
92)Mesoje femiun te jete i meshirshem me ate qe eshte me i ri dhe ta respektoje ate qe eshte me i vjeter!
93)Mesoje femiun te jete i guximshem ne drejtesi dhe qe ne kete te mos i frikohet askujt!
94)THuaji femijes;te lutem ma sjell ate ose ma jep ate nese ka mundesi,madje edhe kur je i zemeruar!
95)Mesoja femijes moralin e bukur,kulmi i te cilit eshte sinqeriteti dhe besnikeria!
96)Nxite femijen te ndegjoje drejt dhe mire,ne menyre qe te jete oratorelokuent me vone.
97)Tek femija mblidhe urrejtjen ndaj armiqve te Allahut,ne veqanti ndaj shejtanit dhe qifuteve!
98)Eshte e domosdoshmete perdoret njesoj metoda e shperblimit dhe ndeshkimit gjate edukimit te femijes!
99)Barazia ne shfrytezimin e metodes se shperblimit eshte;femijen mos e shperble vetem materialisht,po edhe me diq domethenese dhe te brendshme.Disa prej metodave te shperblimit jane;
-lavderimi
-mos e ndeshko nje femije tjeter per te
-fillo me te kur te zgjedhesh ne loje ne piknik
-merre me vete dhe bisedo me te
-shperbleje me laps,qokolade,tregim ,kasete
-rritja shperblimin
-falja kur gabon
-pershendete shpesh
-i thuaj fjale te mira si;Allahu te shperblefte,faleminderit,shume bukur te lumte etj.
100)SHuplaka nuk eshte metoda e vetme e ndeshkimit,por eshte vetem nje prej tyre,e cila nganjehere mund te jete e dobishme por nganjehere jep rezultat te kundert me ate qe e kemi pritur.Disa nga metodat e ndeshkimit jane;
-terheqja e veshit
-kanosja
-qortimi me ze
-injorimi
-largimi(jo me shume se tre dite)
-privimi nga shperblimi
-nga shetite e perbashketa
-apo nga diqka qe e deshiron
-shikimi i ashper ose qortues
-levdimi i tjetrit ne prezencen e tij
-Shuplaka,me kusht qe te kihet kujdes per keto gjera;
-eshte ilaqi i fundit
-shuplaka dhe goditja per edukim jane si kripa per gjelle;as shume,as pak,
-mos e godit pas premtimit se nuk do ta besh kete,qe te mos e humbesh besimin,
te merret parasysh situata e femijes dhe arsyeja per qka ka gabuar,
-mos e godit per gjerat te cilat eshte veshtire te realizohen(p.sh.pse nuk e ka zene vendin e pare ne gara)
-femijes vazhdimisht i tregohet shkopi per ta frikesuar,
-t'i jepet rasti nese ka gabuar per here te pare,
-te mos goditet para dikujt qe e do,
-femija duhet te shikoje kur nje femije tjeter ndeshkohet,
-ndeshkoje vete,kurre mos lejo qe tjetri ta beje kete,posaqerisht jo vellaii tij ,motra ose shoku,
-mos e godit vetem ne nje nend dhe ne vende te ndjeshme si fytyre,stomak e gjoks,
-permbahu nga goditjet,nese nuk sjellin dobi,
-mos e ndeshko femijen kur je i(e)zemeruar
-mos u shqeteso gjate ndeshkimit te femijes,
-numri i goditjeve duhet te jete prej nje deri ne tre(1-3)
-mos e ngrit doren me shume se duhet,qe dhembja mos te dyfishohet,
-ne mes goditjes se pare dhe te dyte duhet te kete kohe per te pushuar,
-shkopi duhet te jete me gjatesi dhe fortesi mesatare;jo shume i ashper as shume i thare,as qe ne te te kete tel ose thumb,
-harroje ose injoroje gabimin mbas ndeshkimit dhe mos ia kujto femijut me,
-mos urrdhero femijen te mos qaje gjate ndeshkimit dhe pas tij,
-mos e detyro femijen te kerkoje falje pasi e kemi ndeshkuar,dhe para se te qetesohet,sepse kjo paraqet poshterim per te,
-femija duhet te kuptoje se eshte ndeshkuar per te miren e vet,t'i buzeqeshet dhe te mundohemi ta harrojme ndeshkimin.
Material I marre nga web faqja Ehli-sunnet !!!
J.Z.
